İŞTE DEĞİŞİTLİK ÜNİVERSİTE ETKİNLİKLERİ

Bu etkinliklerde Dünya Ekonomik Forumu Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu ve EIGE kriterlerini temel alarak toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin göstergelerinin neler olduğunu, işgücüne katılım ve istihdam düzeylerini, istihdam ve uygun çalışma koşullarına ve ekonomik kaynaklara erişimde eşitlik olup olmadığını düşündürmek ve mevcut duruma ilişkin verilere dayalı bilgiler vermeyi hedefledik. Öğrencilerin ayrıca eşit terfi imkânları, çalışma yaşamında kilit karar alma noktalarında bulunma, eşit işe eşit ücret alma, ulusal ve yerel düzeyde siyasi katılım ve kadın temsili, kadınların ve erkeklerin zamanı nasıl kullanabildiği, bakım ekonomisi, kadınların hem işte hem evde çalışması gibi konuları düşünmelerini, sorunlardan haberdar olmalarını ve kimi sorulara yanıtlar üretmelerini de amaçladık.

Öğrencilerde nihai olarak oluşturmak istediğimiz duygu ve düşünceler; kadın önderliğinin mümkün olduğu, kadınların her işi başarabileceği, ekonomik sıçrama için kadınların katkısının şart olduğu, kadın ve erkeğin bir kuşun iki kanadı gibi düşünülebileceği ve ancak iki kanatla daha yükseğe uçulabileceği, yaşamın yükünü kadınların ve erkeklerin birlikte sırtlanmasının yükü hafifleteceği, eşitliğe birlikte ulaşılabileceği, dilin ve kalıp yargıların değiştirilebileceği, yeni bakış açılarına sahip olunabileceği olarak özetlenebilir.

İşte Değişitlik Oyunuyla Üniversite Etkinlikleri

Cinsiyet eşitliği eğitimlerinin planlanması sürecinde etkinlikleri klasik bir sunum yerine, oyunlaştırma tekniği ile gerçekleştirmenin faydayı artıracağı kanaatine vardık. Araştırmalarımız sonucunda bir sosyal girişim olan Öğrenme Tasarımları firması ile buluştuk. Ortaokul ve lise öğrencileri için hazırlamış oldukları Toplumsal Eşitlik Kiti (TEK) oyununu üniversite öğrencilerine hitap edecek ve proje hedeflerimizi kapsayacak şekilde uyarlayarak İşte Değişitlik olarak adlandırdığımız bir masa oyununa dönüştürdük.

Uyarlama sürecinde, TEK oyunundaki tüm soruları ve vakaları gözden geçirdik. Kimilerini iş hayatında cinsiyet eşitliği açısından tekrar ele aldık, kimilerini üniversite yaş ortalamasına göre değiştirdik. Ayrıca yeni soru ve vakalar ekledik. 

Oyunun “İşteDeğişitlik” olan özgün adını değişiklik ve eşitlik kelimelerinden türettik. İş yaşamında cinsiyet eşitliğinin değişimle mümkün olabileceğini ifade eden bu isimle cinsiyetlere ilişkin kalıp yargıların dönüştürebileceğinin altını çizmek istedik. Etkinlikler için üretilen posterlerde kadın ve erkek sembollerini de aynı düzlemde eşitleyerek değişime katkıda bulunduk. 

İşte Değişitlik Üniversite Etkinlikleri, öğreten-öğrenen, bilgi sunan-sunulan, anlatan-dinleyen yerine öğrencilerin eğitim etkinliğine aktif katılımını destekleyen bir bilgi aktarım modeli olarak tasarlandı. Oyunlaştırma tekniği kullanılan bu model ile öğrencilerin konuları kendi aralarında müzakere ederek, kendi çözümlerini üretmelerini sağlayan, öğretenin kolaylaştırıcı/destekleyici konumda kaldığı bir eğitim etkinliği oluşturuldu. 

Öğrenciler oyun içerisinde dildeki cinsiyetçi söylemleri değiştirmeye, kadınlara ve erkeklere atfedilen kişilik özelliklerini tersten düşünmeye, dünyadaki ve Türkiye’deki mevcut cinsiyet eşitsizliğinin yansımalarına işaret eden soru ve vakaları birbirleri ile tartışarak değişime ilişkin öneriler geliştirmeye ve çeşitli alanlarda öncü Türk kadınlarının başarı hikâyelerinden haberdar olmaya yöneltildiler. 

Etkinlikleri sorulara verilen cevapları destekleyen, öğrencilerin geliştirdiği önerileri genişleten ve gerektiğinde müzakere sürecini açık uçlu sorularla ilerleten kolaylaştırıcılar (moderatörler) eşliğinde gerçekleştirdik. 

İşte Değişitlik oyunu 2-7 kişiden oluşabilen 4 grupla oynanıyor. Oyun, üzerinde sonsuzluk işaretiyle sembolize edilen bir yol haritası bulunan bir tabla, soru kartları ve sembollerden oluşuyor. Kendilerine seçtikleri sembolü yol haritası üzerinde istedikleri yere koyan gruplar Düşün Bakalım, Anlat Bakalım, Bil Bakalım, Değiştir Bakalım, Dönüştür Bakalım başlıklı kartlardan birini rasgele çekerek, karttaki soru veya vakaları kendi aralarında tartışıp grup yanıtını oluşturuyorlar. Daha sonra hep birlikte verilen yanıt üzerine yorumlar yapılıyor veya yeni çözüm önerisi geliştiriliyor. Her grup kendi kartında yazan sayı kadar oyun tablası üzerinde ilerleyerek EşPuan kazanıyor. Moderatörler gerekli görürse sorulara ek açıklamalar, yorumlar getiriyor, verilerle yanıtları destekleyerek cinsiyet eşitliği alanına ilişkin temel bilgilerin tamamlanmasını sağlıyorlar. Projenin farkındalık yaratmayı hedeflediği temel konular olan fırsatlara eşit erişim, iş yaşamı ve politikada eşit temsil, ev içi eşit iş bölümü, eşit işe eşit ücret ve toplumsal cinsiyet kalıp yargıların kırılması konuları mutlaka ele alınıyor. Oyun yaklaşık 90-120 dakika sürüyor. En çok EşPuan toplayan grup oyunu kazanıyor. 

Öğrencilerin konuya ilgilerine ve eğitime katılımlarına teşekkür etmek ve öğrenilenlerin hatırda kalmasını sağlamak amacıyla öğrencilere üzerinde logolar ve eşitliğe ilişkin çeşitli istatistiki veriler bulunan çanta ve defterler ile kalem hediye ettik. Eğitim içeriğini destekleyen, eğitim esnasındaki soruların kimi cevaplarını içeren “Asi Kızlar Bilge Kadınlar” kitabı da yine eğitime katılan öğrencilere proje nezdinde hediye edildi. Ayrıca, öğrencilere katılım sertifikaları vererek katılımlarını kayıtlamalarını sağladık. Sertifikalar “Cinsiyet Eşitliği Farkındalığı Eğitimleri Katılım Sertifikası” adıyla program direktörü ıslak imzasıyla isim bazında hazırlandı. 

Cinsiyet eşitsizliğinin değiştirilebilir bir olgu olduğu, çoğunlukla çocukluk döneminden ve aile ortamından kaynaklı önyargı ve inançlardan beslendiği düşüncesiyle, farkındalık bilincinin bireylerin erken dönemlerinde oluşmasına katkıda bulunmak amacıyla en çok EşPuan kazanan grup ya da üniversite adına İşte Değişitlik oyununa kaynaklık eden Toplumsal Eşitlik Kitini de bir ortaöğretim kurumuna bağışladık. Etkinlikleri kazanan grupları sosyal fayda sağlayacak şekilde ödüllendiren TEK oyunlarını, olan Soroptimist kulüpleri aracılığı ile düzenli ilişkide bulundukları orta öğretime kurumlarına ulaştırdık. Böylece, oyunun daha uzun süre, daha fazla kişiyle oynanmasını ve çarpan etkisi oluşturmasını garanti altına almış olduk.

Etkinliklerin Planlanması ve Uygulanması

İşte Değişitlik etkinliklerinin planlanması etkinliklerin yapılacağı üniversitelerin araştırılmasıyla başladı. Ocak 2019 itibariyle İstanbul’da bulunan devlet ve vakıf olmak üzere 52 üniversitenin kadın merkezleri ve öğrenci kulüpleri araştırıldı. İletişim bilgileri listelendi. ‘İş Hayatında Kadınlar’, ‘Sosyal Hizmet’, ‘Kadın Çalışmaları’ kulüpleri gibi öğrenci kulüpleriyle iletişime geçildi. Her bir öğrenci kulübüne projeyi ve etkinliği tanıtıcı bilgi metinleri gönderildi. Bazı üniversiteler idari izinler için ziyaret edildi. Öğrenci kulüp başkanlarıyla etkinliği etraflıca tanıtmak ve organizasyon için bire bir görüşüldü. Olumlu geri dönüş alınan ve etkinlik gerçekleştirmek isteyen öğrenci kulüpleriyle zaman planlaması yapıldı. İletişime geçilen öğrenci kulüplerinin cinsiyet eşitliği alanındaki çalışmaları destekleyen etkinlikleri gerçekleştirmiş ve sürdürecek olmasına özen gösterildi. Projenin Ocak-Aralık arasında bir yılı kapsaması ve diğer proje programları da gözetilerek bahar döneminde 9, güz döneminde 3 olmak üzere 12 üniversite ile etkinlik planlaması yapıldı. Ancak İstanbul Üniversitesi’ndeki etkinlik, bina depremde zarar görüp kullanıma kapatıldığı için iptal edildi.

Her bir üniversite için, etkinlik öncesinde fiziki olarak okullarında asmaları ve kulüplerin sosyal medya hesaplarında paylaşabilmeleri için etkinlik posterleri yaptırıldı. Etkinlik posterimizde, oyunun ‘‘değişitlik’’ olan özgün adını açıkladık ve kadın ve erkek sembollerini aynı düzlemde eşitleyerek desteklediğimizi belirttik. Posterleri derneğimizin sosyal medya hesaplarından da paylaştık, etkinliklere ilişkin üyelerimizi ve diğer takipçilerimizi bilgilendirdik.

Etkinlikler için üniversitelere proje direktörü, dernek başkanı, dileyen dernek üyeleri ve proje koordinatörü ile birlikte iki saat öncesinde gidildi. Salon hazırlandı. Dernek, proje ve AB bayrakları ve flamalar gibi görsel malzemeler uygun yerlere asıldı. Etkinliklerin merkezini oluşturan İşte Değişitlik oyununun tablası, kartları, piyonları ve diğer malzemeleri, etkinlik boyunca ikram edilen kurabiye, çay, kahve, meyve suları hazırlandı. Etkinliğe katılan öğrencilere hediye edilen sırt çantası, bloknot, kalem ve İşte Değişitlik oyunu Bil Bakalım kartlarında yer alan öncü kadınların bazılarının da yaşam öykülerini içeren Asi Kızlar Bilge Kadınlar kitapları da salon içine uygun şekilde yerleştirildi. Öğrencilerin gelmesiyle dernek ve proje tanıtıldı. Etkinlik öncesi anket uygulandıktan sonra, İşte Değişitlik oyunu oynatılarak cinsiyet eşitliği farkındalığı eğitimi gerçekleştirildi. Oyun bitiminde anket tekrarlandı. İmza çizelgelerini imzalayan katılımcılara sertifikaları dağıtıldı. 

Proje dönemi içinde toplam 6 üniversitede en az 100 öğrenciyle farkındalık eğitimleri gerçekleştirmeyi hedeflemiştik. Ne mutlu ki, 11 üniversitede 15 (TSKF Kuşadası Gençlik Kampı İstanbul dışı eğitim oturumuyla birlikte 16) oturumda 340 öğrenciye ulaştık. Dernek içi toplantılarda üyelerimizle, Mentorluk Programı katılımcılarıyla, KİMİM projemizdeki kursiyerlerle, derneğimiz bursiyerleriyle oynadığımız oyunları da eklediğimizde 400’den fazla kişiyle cinsiyet eşitliği farkındalığı artırıcı İşte Değişitlik etkinliği gerçekleştirmiş olduğumuzu söyleyebiliriz.

İşte Değişitlik Üniversite Etkinlikleri

2 Nisan Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Hizmet Kulübü, 29 öğrenci
11 Nisan İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Felsefe Kulübü, 10 öğrenci
16 Nisan Beykoz Üniversitesi, Kadınlar Kulübü, 2 oturum, 42 öğrenci
17 Nisan Bahçeşehir Üniversitesi, Uluslararası Hukuk Kulübü, 8 öğrenci
22 Nisan İstanbul Medipol Üniversitesi, Sosyal Hizmet Bölümü, 22 öğrenci
30 Nisan İstanbul Ayvansaray Üniversitesi, Çocuk Gelişimi Kulübü, 2 oturum, 39 öğrenci
6 Mayıs Marmara Üniversitesi, Girişimci Kadınlar Kulübü, 28 öğrenci
10 Mayıs İstanbul Aydın Üniversitesi, Women in Business Kulübü, 30 öğrenci
17 Mayıs İstinye Üniversitesi, Sosyal Hizmet Bölümü, 2 oturum, 47 öğrenci
29 Ağustos TSKF Kuşadası Gençlik Kampı, farklı üniversitelerden 28 kadın öğrenci
17 Ekim Yeditepe Üniversitesi, Women in Business Kulübü, 2 oturum, 42 öğrenci
29 Kasım Galatasaray Üniversitesi, Women in Business Kulübü, 15 öğrenci
 

Etkinlikleri Değerlendirme Yöntemi

İşteDeğişitlik Üniversite etkinlikleriyle, en temel düzeyde, öğrencilerde iş hayatında cinsiyet eşitliğine ilişkin farkındalık oluşturulması veya mevcut farkındalık düzeylerinin artırılması hedeflendi ve etkinliklerin hem nicel hem de nitel sonuçları bu bağlamda değerlendirildi.

Öğrencilere yöneltilen ön ve son testlerle yapılan nicel değerlendirme etkililik hakkında objektif sonuçlar üretmektedir. Ancak etkinlik esnasında edinilen izlenimlerin de sayısal sonuçlar kadar önemli olduğundan hareketle, nitel değerlendirme de gerçekleştirdik. Etkinliklerin moderatörlüğünü üstlenenlerden biri olan proje koordinatörü bu amaçla her etkinlikte bulundu. Bu şekilde gözlemlerde süreklilik, etkinliklerin tamamına yönelik bütünsel bir kayıtlama ve üniversiteler arasındaki öğrenci bilgi ve ilgi düzeylerinin kıyaslanabilmesi sağlandı.  

Nicel yöntemle değerlendirme için 10 sorudan oluşan kısa bir anket hazırlandı. Öğrencilerin toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki genel farkındalık düzeylerini ve ilgili temel göstergelere ilişkin bilgilerini sorgulayan bu anket etkinlik öncesi ve sonrasında uygulandı. Etkinliğin faydası aynı sorular yöneltilerek ölçülmeye çalışıldı. Ön test dağıtıldığında, öğrencilere soruları birbirlerine ya da elektronik bilgi kaynaklarına danışmadan, bildikleri kadarıyla yanıtlamalarının istendiği özellikle belirtildi. Bu şekilde cinsiyet eşitliğine ilişkin gerçek bilgi ve farkındalık düzeyleri ölçümlenmeye çalışıldı. Anket sonuçlarına dayalı nicel değerlendirme Etkinliklerin Sonuçları bölümünde ayrıntılı biçimde anlatılırken, gözleme dayalı nitel değerlendirmelere her bir üniversite sayfasında yer verildi.

İşte Değişitlik Oyunu 

Fotoğraf Galerisi